Wat is mansplaining?

Mansplaining is een kofferwoord van man en to explain, ontstaan na aanleiding van het in 2008 gepubliceerde essay Men Explain Things to Me – Facts Didn’t Get in Their Way. Het woord wordt veelal gebruikt als reactie op mannen die iets aan een vrouw uitleggen op een neerbuigende, overmoedige en vaak onnauwkeurige of te simpele manier, meestal aan een vrouw die al veel over het onderwerp weet. Wanneer overigens er daadwerkelijk een aantoonbaar kennisniveau verschil aanwezig is, is het een uitleg geven, niet mansplaining.

Er is geen duidelijke consensus of mansplaining ook tussen mannen of vrouwen onderling plaatsvindt; de meningen zijn erover verdeeld tussen verscheidene mensen die er onderzoek naar hebben gedaan. Naar mijn mening komt het wel degelijk voor vanuit bijvoorbeeld machtsconstructies en vermeende superioriteit tussen gesprekspartners. Maar heeft dit minder gevaarlijke gevolgen dan van waaruit de term origineel vandaan komt.

Waar komt het gedrag vandaan?

Volgens Garjan Sterk van de Radboud Universiteit heeft het sterk te maken met socialisatie en hoe dit aangeleerd wordt aan mannen en vrouwen. Mannen leren zichzelf te overschatten en vrouwen wordt verteld dat ze vooral bescheiden moeten zijn. Dit wordt al vanaf de kindertijd soms zelfs onbewust met de opvoeding meegebracht. Meer over hoe het zit met de mannelijke uitingen van gedrag is te vinden via de volgende blog: Positieve masculiniteit ontrafeld; Wat moet een man zijn?

Wanneer een vrouw een (sterke) mening heeft op bijvoorbeeld een social media platform zijn de reacties op haar vaak haatdragend of bedreigend. En bijna de helft van de tijd seksistisch van aard zoals de volgende afbeeldingslink laat zien.

Percentages gerichte haatdragende tweets onderverdeeld in categorieën.

Vaak komt dit vanuit toxische opvattingen waar ik al eerder over heb geschreven, dit is te vinden via het blog: Redpilled: Opkomst van jong conservatief.

Vormen van communicatie

Communicatiestijlen zijn niet genderloos en zijn terug te voeren naar de oertijd volgens de evolutietheorie van Darwin. Dit had te maken met de verdeling van de taken onderling. De mannelijke jagers specialiseerden zich in het achtervolgen van de prooi en strategisch denken, één doel om te behalen en daarvoor gespecialiseerde communicatie gebruiken. De vrouwen waren veelal bezig met meerdere taken tegelijkertijd, dit uitte zich in een specialisatie in sociale organisatie volgens de theorie van Darwin en wordt nog steeds gezien als een belangrijke peiler in hoe de verschillende vormen van communicatie zijn ontstaan.

Na de opkomst van het feminisme zijn de rigide communicatievormen wel verandert en is er meer aandacht om ook de andere communicatiestijl te introduceren in je eigen stijl. Mannen komen dus meer in aanraking met hun feminiene kant en vice versa.

Wat wel belangrijk is om te weten in de communicatie met mannen is dat een gesprek bijna altijd een doel moet hebben. Om heel eerlijk te zijn, vaak starten wij geeneens een gesprek wanneer er geen aanleiding toe is. Daarom kunnen mannenvriendschappen soms maanden of jaren stil liggen en gaan ze verder alsof het gisteren was als ze elkaar nodig hebben. Praten om het praten voelt vaak zinloos bij een mannelijke communicatiestijl.

Bij een vrouwelijkere communicatiestijl ga je juist communiceren om een ander beter te begrijpen en zo gevoelens en gedachten beter uit een te zetten en voor balans te zorgen tussen de gesprekspartners.

De communicatiestijlen die hierboven zijn beschreven gaan uit van een voornamelijk neurotypische manier van communiceren. Er zijn veel meer manieren van communicatie en die zijn per persoon verschillend, staar je daarom ook niet blind op bovenstaande voorbeelden. Communicatie blijft een sleutel die de deuren tussen verschillende belevingswerelden opent en wordt door iedereen anders beleeft.

Pijnlijk punt en een voorstel

”Ik gaf een oplossing en nu is ze boos? Hoezo dat nou weer dan?”

“Hij luistert ook nooit naar wat ik zeg, ene oor in, andere oor uit!”

Dit zijn veelgehoorde klachten in de communicatie tussen partners in een (vaak heteroseksuele) relatie. Hier loopt het vaak mis door het verschil in communicatiestijl, de verwachtingen die men heeft bij een gesprek en het niet duidelijk aangeven/vragen van diezelfde verwachtingen.

Iets wat je vaak hoort, wat ik ook kan beamen, is om het volgende te vragen: ”Wil je een oplossing, of wil je een luisterend oor?” Wel ongeveer op deze manier, niet korter maken dan dit, probeer het aan te passen naar jullie relatie. Deze zin gaat alle kanten op, niet alleen van man naar vrouw.

Als vervolg daarop, wees helder en concreet in je verwachtingen. Spreek waardering uit als een taak gedaan is en ga niet nitpicken als het niet is gegaan zoals je verwachtte. Aan het eind van de dag zijn wij allemaal mensen en doen wij dingen nooit precies zoals een ander verwachtte, omdat wij die ander niet zijn.

Blaffende honden bijten wel

Allemaal leuk en aardig, maar wat hebben communicatiestijlen te maken met mansplaining en wat is dat schadelijke gevolg?

Om te snappen wat mansplaining is en wat de schadelijke gevolgen daarvan zijn, is een basis in communicatiestijlen begrijpen nodig om in ieder geval op hetzelfde niveau te komen. Hiermee vermijd je aannames en ironisch genoeg mansplaining zelf.

Het gevaarlijke gevolg zit hem in dat wanneer de man in kwestie aangesproken wordt er een kans bestaat dat de krenking van zijn ego fysieke gevolgen kan hebben, wanneer de verkeerde vent tegenover de aanspreekster staat. In het grotere geheel is iedere vorm van mansplaining een bijdrage aan het onderdrukken van de stem van een vrouw en daarbij het doel om meer balans te vinden tussen iedereen doe je daarmee teniet.

Kritiek op gebruik mansplaining

Er is wel kritiek op het gebruik van de term mansplaining in discussies tussen mannen en vrouwen. De term wordt bijvoorbeeld vaak gebruikt om op voorhand een mannelijke spreker de mond te snoeren en daarmee zijn inbreng in de discussie gelijk de grond in te boren. Wat er dan gebeurt is dat op den duur een man die meedoet aan de strijd voor gelijkheid zich niet meer gerepresenteerd voelt en van daaruit richting de manosphere begint te zakken en uiteindelijk redpilled gaat. Dit zorgt weer voor meer mysogonistische berichten, welke weer voor meer misandrische berichten zorgt, waarna de gehele cirkel weer rond is en het weer van voren af aan begint.

Wat belangrijk is om te beseffen is dat we het met z’n allen samen moeten rooien en dat ook mannen baat hebben bij het afbreken van het patriarchaat om een meer gebalanceerde samenleving te creëren waarbij iedereen kan en mag zijn wie ze willen zijn. Dit behaal je niet door een heftige tegenreactie te geven, maar juist door een gezond gesprek aan te gaan en mensen te overtuigen waarom bijvoorbeeld feminisme ook voor mannen belangrijk is. Laten we daarom proberen een andere term te verzinnen voor mansplaining (bruhsplaining?), maar ook voor bijvoorbeeld manterrupting en andere pejoratieve termen. Negativiteit zorgt juist voor meer tegenstellingen, laten we juist de connectie opzoeken en samen optrekken tegen ongelijkheid en toxisch gedrag van alle kanten.

Persoonlijke notitie

Hoewel ik over moeilijkere onderwerpen schrijf dan deze, is dit toch een van de meer moeilijkere qua zinsopbouw, woordgebruik en het creëren van een rollende tekst. Er is namelijk de constante dreiging dat je toch in de mansplaining hoek terecht komt, ik hoop dat ik juist aan de explaining kant ben gebleven.

Een punt wat ik nu wel heb is dat er kans is dat ik aan het bropropriating ben, oftewel: ”het idee van een vrouw pakken en daarvoor de credits krijgen”. Naar mijn idee is dat niet aan de hand, maar ik kan er naast zitten.

Ik heb deze blog ook geschreven om juist te helpen met de boodschap over te brengen dat in bepaald gedrag vertonen ook toxische elementen kunnen zitten. Maar ook omdat (helaas) soms een man nodig is om een man te wijzen op zijn gedrag, omdat deze het anders niet aanneemt. Ik vind dat een moeilijke positie, maar wel een die ik inneem vanuit de gedachte te kunnen helpen.

Broeder, open je oren en laat de geluiden van een ander je hart ontsluiten, dan zullen je ogen openen en zie je de wereld met een nieuwe blik.